Ai Quyết Định Phí Giao Dịch Bitcoin?

Le 14/08/2025 Chia sẻ

Một trong những điểm khác biệt lớn giữa tài sản kỹ thuật số như Bitcoin và tiền tệ truyền thống là phí giao dịch.

Có khi gửi Bitcoin rất rẻ, nhưng cũng có lúc lại đắt hơn bình thường. Vậy ai quyết định phí giao dịch Bitcoin, và khoản tiền này được dùng vào mục đích gì? Hãy cùng tìm hiểu.

Phí Giao Dịch Bitcoin Là Gì?

Để hiểu phí mạng lưới Bitcoin, trước hết cần nắm cơ bản về cách Bitcoin hoạt động. Không giống tiền pháp định (fiat) do chính phủ phát hành và giao dịch thông qua ngân hàng, Bitcoin tồn tại trong một cơ sở dữ liệu phi tập trung gọi là blockchain.

Giao dịch Bitcoin được xác thực bởi một mạng lưới máy tính phân tán, không có cơ quan trung gian như ngân hàng.
Khi bạn chuyển tiền qua ngân hàng, giao dịch được kiểm tra, cập nhật sổ cái, và ngân hàng thu phí từ tài khoản của bạn.
Với Bitcoin, thay vì ngân hàng, chính thợ đào (Bitcoin miners) đảm nhận việc xác minh giao dịch.

Vai Trò Của Thợ Đào Bitcoin

Thợ đào không chỉ tạo ra Bitcoin mới thông qua cơ chế Proof of Work mà còn xác nhận giao dịch.
Mỗi khi có giao dịch mới, thợ đào sẽ:

Kiểm tra giao dịch có hợp lệ không bằng cách đối chiếu với dữ liệu blockchain.
Gom nhiều giao dịch thành một block.
Thêm block này vào chuỗi khối (blockchain).

Blockchain an toàn nhờ mã hóa mật mã học (cryptography), giúp ngăn chặn gian lận và tấn công.

Kết luận: Phí giao dịch Bitcoin (mining fee / network fee) chính là phần thưởng trả cho thợ đào để họ xử lý và xác nhận giao dịch.

Lưu ý: Một số sàn giao dịch, ví điện tử hoặc nền tảng thanh toán cũng thu thêm phí dịch vụ riêng (platform fee), khác với phí trả cho thợ đào.

Cách Tính Phí Giao Dịch Bitcoin

Khác với phí ngân hàng thường tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị giao dịch hoặc mức cố định, phí Bitcoin không phụ thuộc trực tiếp vào số tiền chuyển.

Người tạo giao dịch sẽ tự quyết định mức phí, nhưng mức này chịu tác động bởi cung và cầu.

Mempool là “phòng chờ” cho các giao dịch Bitcoin chưa được xác nhận.
Khi mempool quá tải (nhiều giao dịch chờ), thợ đào sẽ ưu tiên các giao dịch có phí cao hơn vì mang lại lợi nhuận lớn hơn.
Kích thước giao dịch cũng quan trọng: một giao dịch nhỏ nhưng phí cao sẽ được ưu tiên hơn giao dịch lớn với cùng mức phí.

Vì Sao Phí Bitcoin Lúc Cao Lúc Thấp?

Phí giao dịch Bitcoin biến động tùy theo:

Mức độ tắc nghẽn mạng lưới: Càng nhiều giao dịch chờ, phí càng cao.
Thời điểm thực hiện: Gửi vào lúc ít người giao dịch thường rẻ hơn.
Kích thước dữ liệu giao dịch: Giao dịch có nhiều đầu vào/đầu ra (inputs/outputs) sẽ tốn phí hơn.